Zboża jare w czasie wzrostu i rozwoju są bardzo wrażliwe na błędy w zabiegach agrotechnicznych, dlatego musimy poświęcić im więcej uwagi niż zbożom ozimym. Przystępując do nawożenia zbóż jarych, bezwarunkowo musimy zadbać o prawidłowe pH gleby wykonując zabieg wapniowania. Zastosowanie odpowiedniej dawki nawozu wapniowego gwarantuje odpowiedni odczyn gleby, który ma bezpośredni wpływ na zwiększenie przyswajalności podstawowych składników pokarmowych (NPK), co w konsekwencji poprawia jakość technologiczną ziarna i wielkość plonu.

Należy pamiętać, że w środowisku kwaśnym rośliny nie są w stanie efektywnie przyswajać makro-
i mikroskładników pokarmowych z gleby i nawet duże dawki nawozów mineralnych nie są w stanie zaspokoić potrzeb pokarmowych zbóż jarych. Wapnowanie ma również bezpośredni wpływ na poprawę struktury agregatowej gleby oraz kondycję materii organicznej (mikroflory) w niej zawartej.
Z spośród zbóż jarych, najbardziej wrażliwa na źle przygotowane stanowisko jest pszenica, gdzie na wytworzenie średniego plonu ziarna na poziomie około 40 dt∙ha^-1 wraz z odpowiednią ilością słomy, pszenica jara potrzebuje pobrać około 30-35 kg∙ha^-1 wapnia i około 16 kg∙ha-1 magnezu bezpośrednio z gleby, ponadto należy:
– zobojętnić nawożenie mineralne: 150-300 [kg∙ha^-1],
– zneutralizować zakwaszenie pochodzenia naturalnego: 120-250 [kg∙ha^-1],
– zobojętnić kwaśne substancje pochodzące z emisji: 80-220 [kg∙ha^-1].

Wynika z tego, że całkowite zapotrzebowanie na wapń w uprawie zbóż jarych kształtuje się na poziomie 350-800 kg∙ha^-1, a więc jest duże. Warunkiem uzyskania odpowiednio wysokiego plonu jest utrzymanie odpowiedniego odczynu, który dla gleb ciężkich i średnich powinien kształtować się w zakresie pH 6,0-7,0, a dla gleb lekkich pH 5,0-6,0. Regulację odczynu powinno przeprowadzić się w odpowiednim czasie. Najlepszym terminem jest okres poprzedzający siew przedplonów lub bezpośrednio po ich zbiorze, a przed zabiegiem podorywki. Kolejnym terminem stosowania nawozów wapniowych jest wczesna wiosna, około 3-4 tygodni przed siewem zbóż jarych, które powinno wysiewać się możliwe wcześnie, w kolejności: owies, pszenżyto, pszenica
i jęczmień. O terminie siewu decyduje temperatura gleby, co wynika z faktu, że powolny proces kiełkowania ziarna zachodzi już przy 2-3°C, ale szybkie tępo kiełkowania obserwuje się dopiero przy temperaturze gleby 5-6°C.

Dozwolone jest również stosowanie pogłówne nawozów wapniowych. Jedyną bezpieczną formą stosowania pogłównego są granulowane nawozy w dawce 0,5-1,0 t∙ha-1. W tym przypadku musimy jednak zwrócić szczególną uwagę na wysoką rozpuszczalność nawozu (100%), która gwarantuje szybkie przemieszczanie się w ornej warstwie gleby, nie wymagając wymieszania go z glebą w celu uzyskania pożądanego efektu. Ze względu na słabo rozwinięty system korzeniowy, zboża jare mają większe wymagania glebowe w porównaniu do form ozimych. Konsekwencją tego jest mniejsza zdolność pobierania trudniej dostępnych składników pokarmowych z gleby i relatywnie do długości okresu wegetatywnego – większe potrzeby wodne. Dlatego tylko odpowiedni odczyn gleby, może zbudować silny system korzeniowy, przez co roślina lepiej pobiera składniki pokarmowe i wodę z głębszych warstw gleby. Mając dobrze rozwinięty system korzeniowy, zboża jare są mniej narażone na stresy tj.: suszę czy wiosenne przymrozki. Bez względu na klasę agronomiczną gleby, jak również termin zastosowania najbardziej bezpiecznym i wysoce skutecznym nawozem wapniowym jest wapno kredowe. Wysoka reaktywność oraz siła zobojętniania wapieni kredowych wpływa bezpośrednio na skuteczność oraz tempo odkwaszania.

Zespół Liedmann Agro
sezon 2019